Paardrijden met het Syndroom van Tietze

Heb jij er wel eens van gehoord? Het syndroom van Tietze is een relatief zeldzame aandoening die ook ruiters kan treffen. Plotse pijn op de borst, moeite met het ademhalen of zelfs het idee hebben dat je hart protesteert – het kan allemaal horen bij deze goedaardige, maar wel heel vervelende klacht. In deze blog gaat ZNVR-lid Sophie in op wat het syndroom van Tietze is, hoe deze aandoening het paardrijden kan beïnvloeden en wat je zelf kunt doen om op een prettige en veilige manier in het zadel te blijven zitten.

Wat is het Syndroom van Tietze?

Tietze is een aandoening waarbij één of meerdere kraakbeenverbindingen (meestal rib 2 of rib 3) ontstoken raakt. Dit kan zorgen voor lokale zwelling en een drukkend, pijnlijk gevoel op de borst. Dit is vaak aan één kant enken uitstralen naar de schouder, arm of rug. Het kan zelfs lijken op hartklachten, waardoor je jezelf veel zorgen kunt gaan maken.

Soms kunnen klachten die passen bij een disfunctioneel adempatroon lijken op het syndroom van Tietze (zoals bijvoorbeeld druk op de borst), waardoor het soms gediagnosticeerd wordt zonder dat er daadwerkelijk sprake is van het syndroom van Tietze. Je spreekt pas echt van Tietze op het moment dat er sprake is van lokale zwelling bij de verbinding tussen de ribben en het borstbeen.

De oorzaak van het syndroom van Tietze is vaak onduidelijk. Overbelasting, herhaalde spanning op de borstkas, een disfunctioneel adempatroon, virale infecties en/of een slechte houding kunnen bijdragen aan het ontstaan van de klachten.

Wat merken ruiters als ze het Syndroom van Tietze hebben?

Paardrijden is een complexe puzzel, waarbij niet alleen gevraagd wordt om kracht en balans maar ook van de ademregulatie. Juist de borstkas, die bij Tietze heel pijnlijk kan zijn, speelt hierin een belangrijke rol. Ruiters kunnen klachten merken bij:

• Houding in het zadel: Een goede houding vraagt om een open borst en ontspannen schoudergordel. Bij pijn op de borst wordt dit heel lastig.
• Ademhaling: Wanneer je hoog en/of oppervlakkig ademhaalt neemt spierspanning toe. Bij Tietze kan dit extra pijnlijk zijn en kan dit kan zorgen voor een vicieuze cirkel.
• Vering in de romp: Tijdens het paardrijden moet je meebewegen met je paard. Als je door pijn verkrampt of vasthoudt wordt de beweging geremd, wat zorgt voor problemen in de communicatie met je paard

Hoe voelt het om paard te rijden met Tietze?

De ervaring wisselt per persoon, maar ruiters met Tietze geven de volgende zaken aan:

• Een scherpe, drukkende of brandende pijn op de borst bij het opstijgen
• Gevoeligheid tijdens het dragen van een bodyprotector
• Pijn tijdens het rijden
• Benauwdheid bij diep ademhaling, wat het ontstpannen rijden tegenwerkt
• Moeite met rechtop zitten, waardoor de houding asymmetrisch wordt

Paardrijden terwijl je pijn hebt is nooit handig, je kunt niet zo goed ontspannen waardoor je je paard in de weg zit. Dit is niet alleen bij Tietze, maar ook bij andere aandoeningen. Blijf je rijden met pijn, dan maak je kans op de volgende problemen:

• Chronische overbelasting: Wanneer je structureer aan het compenseren bent, loop je kans op overbelastingsklachten
• Stress en veranderde ademhaling: De combinatie van pijn, benauwdheid, angst en een veranderd beweegpatroon kan leiden tot stress-gerelateerd ademgedrag
• Veranderde hulpen: Wanneer je niet soepel kan bewegen verstoor je de communicatie met je paard, wat tot misverstanden en/of spanning leidt

Wat kan ik als ruiter doen met Tietze?

Tietze is een fluctuerende aandoening. Elke dag is anders en sommige dagen heb je meer last dan andere. Hieronder wat tips die jij kunt gebruiken als je Tietze hebt.

Check of het echt het syndroom van Tietze is

De pijn van Tietze lijkt op de pijn die past bij sommige hartklachten. Ga bij twijfel altijd eerst naar de huisarts en als het syndroom wordt vastgesteld dan kun je gericht aan de slag met herstel en adviezen

Pas je training (tijdelijk) aan

Wanneer je een hevigere episode van klachten hebt kan het helpen om explosieve of intensieve training een tijdje te vermijden. Rustig stappen, lichte dressuuroefeningen of grondwerk kunnen prima alternatieven zijn. Pas je aan op wat je kunt door een periode meer te focussen op ontspanning in plaats van prestatie

Werk aan ademhaling

Een buikademhaling is essentieel voor het omgaan met pijnklachten, ontspannen van je romp en verbeteren van klachten die lijken op Tietze. Oefeningen zoals

1. Box Breathing: In, vast, uit, vast
2. Zuchtademhaling: Bewuste zucht om ontspanning in de borstkas te krijgen
3. Coherente ademhaling: 5-6 ademhalingen per minuut geeft rust en ontspanning in hele lijf

Een ademtherapeut of gespecialiseerd longfysio met ervaring in ademregulatie kan helpen. In ons netwerk zijn een aantal therapeuten geschoold in ademtherapie.

Houding in het zadel

Een goede zit helpt pijnklachten verminderen. Werk eventueel met een ruiterfysiotherapeut tijdens het rijden met een houding en zitles of ga naar iemand met een paardrijsimulator om te kijken of je houding al optimaal genoeg is. Let ook op je materiaalkeuze als je een bodyprotector hebt: Een zachtere bodyprotector kan drukpunten verminderen

Zoek een deskundige ruiterzorgverlener

Een fysio- of oefentherapeut die bekend is met ruiters en met het syndroom van Tietze kan helpen met:

• Mobiliseren van het borstgebied (bij bijvoorbeeld de manueel therapeut)
• Advies over houding en ademhaling
• Oefeningen om belasting beter te verdelen
• Multidisciplinaire aanpak met bijvoorbeeld een psychosomatisch fysiotherapeut als stress een rol speelt

Tot slot: Goed genoeg is goed genoeg!

Tietze is een chronische aandoening. Soms ben je even niet op je best, sla je een wedstrijd over of is het slimmer een periode niet te zwaar te trainen. Dat is ook prima. Je lijf heeft het nodig om te herstelen soms en jouw paard merkt het echt als jij beter in je vel zit.

Luisteren naar je lichaam, je grenzen kennen en gericht werken aan herstel zijn misschien wel de meest waardevolle lessen die je als ruiter kunt leren. Wil je begeleiding bij het rijden met lichamelijke klachten zoals het syndroom van Tietze? Of wil je ademhaling en houding verbeteren in het zadel? Neem gerust een contact op met een van onze ruiterzorgverleners op de zorgzoeker!